Wpisy

Michał Gryz

WYMIANA UDZIAŁÓW W SPÓŁCE Z O.O.

/0 Komentarze/w /Autor

W dzisiejszym wpisie chciałbym Państwu przedstawić na czym polega instytucja wymiany udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.

Ta instytucja prawna nie jest uregulowana w kodeksie spółek handlowych – stanowi wyłącznie pojęcie prawa podatkowego i została przewidziana w:

    • art. 24 ust. 8a i 8b ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych,
    • art. 12 ust. 4d ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych.

Co oznacza, że mogą z niej skorzystać zarówno podatnicy będący osobami fizycznymi jak i prawnymi (spółki).

Wymiana udziałów polega, jak sama nazwa wskazuje, na dokonaniu zamiany udziałów posiadanych w jednej spółce z o.o. na udziały w innej spółce z o.o.

Aby lepiej przedstawić ten opis pozwolę sobie posłużyć się przykładem.

Załóżmy, że mamy Spółkę z o.o. „A”, w której jedynym wspólnikiem jest osoba fizyczna „B”, mająca w tej spółce A 100 udziałów o łącznej wartości nominalnej 5.000,00 złotych. Wspólnik B zdecydował jednak, że nie chce już dłużej być osobiście wspólnikiem w spółce B, a chciałby żeby jego miejsce zajęła inna spółka z o.o. – spółka „C”.

W takim wypadku wspólnik B ma do wyboru kilka opcji – może swoje udziały w spółce A sprzedać do spółki C, może dokonać darowizny (choć to nigdy nie jest praktykowane z uwagi na wielki podatek od darowizny) i może wnieść posiadane przez siebie udziały w spółce A aportem, na kapitał zakładowy spółki C – w zamian otrzymując udziały w tej spółce C. 

I ta ostatnia czynność stanowi właśnie klasyczne pojęcie wymiany udziałów.

W opisanym bowiem przypadku spółka C stanie się wspólnikiem spółki A, przejmując dotychczasowe udziały wspólnika B, w zamian wydając wspólnikowi swoje własne udziały.

Ta procedura może zostać przeprowadzona zarówno na etapie zakładania spółki C (wspólnik B wniesienie do spółki C udziały w spółce A już na etapie zakładania tejże spółki), bądź w terminie późniejszym, gdy spółka C już będzie istniała. W tym drugim wypadku musi jednak dojść do podwyższenia kapitału zakładowego i emisji nowych udziałów, które wspólnik B pokryje wnosząc do spółki C udziały w spółce A.

Aby jednak opisana procedura faktycznie stanowiła wymianę udziałówto muszą być zachowane dodatkowe wymogi: 

      • spółka nabywająca uzyska bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, albo
      • spółka nabywająca, posiadająca bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, zwiększa ilość udziałów (akcji) w tej spółce,
      • spółka nabywająca oraz spółka, której udziały (akcje) są nabywane, są podmiotami wymienionymi w załączniku nr 3 do ustawy lub są spółkami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, w innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego; 
      • wspólnik jest podatnikiem podatku dochodowego i wnoszone przez niego udziały (akcje) stanowią wkład niepieniężny przeznaczony w całości lub części na podwyższenie kapitału zakładowego spółki nabywającej – co istotne warunek ten będzie zatem spełniony zarówno wówczas, gdy cała wartość wnoszonego wkładu zasili kapitał zakładowy, jak i wtedy, gdy jego część zostanie zaksięgowana na kapitale zapasowym (tzw. agio).
      • wnoszone przez wspólnika udziały (akcje) nie zostały nabyte lub objęte w wyniku transakcji wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku łączenia lub podziału podmiotów;
      • wartość nabywanych przez wspólnika udziałów (akcji) przyjęta dla celów podatkowych jest nie wyższa niż wartość wnoszonych przez tego wspólnika udziałów (akcji), jaka byłaby przyjęta dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do wymiany udziałów.

Tak więc – w opisanym przykładzie – wspólnik B nie może wnieść do spółki C 1% udziałów w spółce A, bo nie zachowany zostanie wymóg uzyskania przez spółkę C bezwzględnej większości głosów w spółce A.

Dopiero przy zachowaniu tych wszystkich dodatkowych wymogów działanie to będzie mogło stanowić wymianę udziałów i wywołać odpowiednie skutki prawne i podatkowe (o czym więcej w kolejnym wpisie).

Michał Gryz

ZAKAZ POWSZECHNEGO OFEROWANIA UDZIAŁÓW W SPÓŁKACH Z O.O.

/0 Komentarze/w /Autor

W dniu 10 listopada 2023r. wszedł w życie, wprowadzony ustawą z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, zakaz oferowania nabycia i objęcia udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz nieoznaczonego adresata. A więc wprowadzony został zakaz powszechnej promocji i reklamy nabycia udziałów w sp. z o.o.

Do tej pory w polskim prawie nie było przepisów, które regulowałyby pozyskiwanie przez spółki z o.o. (np. startupy) kapitału na rozwój swojej działalności poprzez sprzedaż już istniejących bądź emisję nowych udziałów w kapitale zakładowym, o której to emisji spółki informowały publicznie czy powszechnie – np. w social media. Dlatego też taka praktyka była bardzo częsta – zwłaszcza w zakresie spółek w branży nieruchomości. 

Ta dowolność w składaniu powszechnych ofert została już jednak ukrócona. Aktualny stan prawny wprowadza zakaz:

    • składania nieoznaczonemu adresatowi oferty nabycia udziałów w spółce z o.o. (w przypadku sprzedaży już istniejących udziałów),
    • składania nieoznaczonemu adresatowi oferty objęcia udziałów w spółce z o.o. (w przypadku emitowania nowych udziałów w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki),
    • promowania nabycia udziałów przez kierowanie reklamy lub innej formy promocji do nieoznaczonego adresata,
    • promowania objęcia udziałów przez kierowanie reklamy lub innej formy promocji do nieoznaczonego adresata.

Uzasadnienie ustawy wprowadzającej te zakazy stanowi, że pojęcie „promowania” powinno być rozumiane jako kierowanie reklam i innych form promocji do nieoznaczonego adresata. Przepis obejmie więc także inne niż reklama formy zachęcania potencjalnych inwestorów do dokonania inwestycji, jeżeli zachęty te mogą prowadzić do decyzji inwestycyjnej.

I żeby nie było za łatwo ustawa wprowadza również sankcje – także karne – dla osób naruszających ten zakaz. Naruszenie każdego z tych zakazów będzie zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 6 miesięcy.

Michał Gryz

OGRANICZENIE DZIEDZICZENIA UDZIAŁÓW W SPÓŁCE Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

/0 Komentarze/w /Autor

W poprzednim wpisie opisałem zasady dziedziczenia udziałów w spółkach z o.o.  Wspomniałem tam, że umowa spółki może ograniczyć to dziedziczenie i wstąpienie spadkobierców do sp. z o.o. Dzisiaj chciałbym więc szerzej poruszyć ten temat.

Zgodnie z przepisami prawa, aby ograniczyć wstąpienie spadkobierców zmarłego wspólnika do spółki (co może być dokonane z różnych przyczyn – np. wspólnik ma małoletnie dzieci i nie chce, by wstąpiły one do spółki jako wspólnik zbiorowy, bowiem posiadanie małoletnich wspólników znacząco utrudnia funkcjonowanie spółki czy uzyskanie przez nią finansowania) w umowie spółki musi znaleźć się stosowny zapis wyraźnie stanowiący, że udziały nie są dziedziczone, a spadkobiercy zmarłych wspólników do spółki nie wchodzą.

Brak takiego zapisu w umowie spółki albo przyjęcie takiego zapisu w innym dokumencie (np. w uchwale wspólników) nie będzie skuteczny i wtedy będziemy mieć do czynienia ze zwykłym dziedziczeniem udziałów. 

Jeżeli umowa spółki ma takie postanowienie (proszę pamiętać, że zmiana umowy spółki z o.o., do swojej skuteczności, wymaga zarejestrowania w KRSie) i doszłoby do śmierci wspólnika, to przysługujące zmarłemu wspólnikowi udziały podlegają umorzeniu, a spadkobiercom przysługuje wobec spółki roszczenie o wypłatę na ich rzecz kwoty pieniężnej stanowiącej równowartość umorzonych udziałów zmarłego wspólnika.

W uproszczeniu więc – spółka musi spadkobiercom zapłacić kwotę za umorzone udziały, tak aby spadkobiercy nie byli poszkodowani. Nie może bowiem dojść do sytuacji, w której spadkobiercy nie weszliby do spółki i równocześnie nie uzyskaliby żadnego odszkodowania z tego tytułu. Jak bowiem wskazywałem w poprzednim tekście – udziały w spółkach z o.o. stanowią normalny składnik majątku, który może być sprzedawany, obciążany czy dziedziczony. 

Umowa spółki powinna także – pod rygorem bezskuteczności ograniczenia wstąpienia spadkobierców – określać zasady spłaty spadkobierców niewstępujących do spółki. A więc trzeba do umowy spółki wprowadzić zapisy regulujące tryb szacowania wartości umarzanych udziałów zmarłego wspólnika i zasady spłaty.  Brak takich zapisów również spowoduje, że spadkobiercy będą udziały dziedziczyć na zasadach ogólnych. 

Przepisy prawa nie regulują kwestii wg jakich zasad podlegające umorzeniu udziały zmarłego wspólnika mają być wyceniane. Nie oznacza to jednak, że wspólnicy mogą w tym zakresie ukształtować zapisy umowy spółki zupełnie dowolnie. Sposób wyliczenia wysokości spłaty powinien prowadzić do ustalenia godziwego wynagrodzenia, odpowiadającego co najmniej wartości księgowej (bilansowej) udziałów – jak nie rynkowej. Również termin spłaty nie powinien przekraczać rozsądnych granic. Jeżeli zapisy umowy spółki byłyby dla spadkobierców zmarłego wspólnika rażąco niekorzystne, uznać należałoby je za wprowadzone do umowy spółki w celu obejścia ustawy, a przez to za bezskuteczne (a spadkobiercy mogliby sądowo dochodzić ich bezskuteczności). 

Dlatego też tak ważnym jest aby dobrze sformułować stosowne zapisy w umowie spółki.

Jeżeli więc chcieliby Państwo ograniczyć wstąpienie spadkobierców do spółki i wprowadzić stosowne zapisy do umowy spółki wyłączające dziedziczenie to zapraszam do kontaktu – chętnie pomożemy.