Wpisy

WYPŁATA DYWIDENDY W FORMIE RZECZOWEJ

Dzisiejszym wpisem chciałem odpowiedzieć na pytanie postawione mi ostatnio przez Klienta, a mianowicie – czy spółka może wypłacić dywidendę w formie rzeczowej. A więc przekazać swoim wspólnikom jakieś składniki majątku zamiast wypłacać dywidendę w formie pieniężnej.

Generalnie przepisy nie zabraniają takiego działania. Przepisy kodeksu spółek handlowych, traktując o dywidendzie, posługują się co prawda pojęciem „kwota”, ale nie zastrzegają, że musi być ona wypłacana koniecznie w formie pieniężnej. Dywidenda może więc być zrealizowana przez spółkę w innej formie, niż świadczenie pieniężne – także w formie niepieniężnej.

Wspólnicy, otrzymując taką dywidendę w formie rzeczowej, normalnie podlegać będą opodatkowaniu 19% podatkiem. Większy problem jest jednak na gruncie samej spółki.

O ile wypłata przez spółkę, będącą podatnikiem podatku CiT, dywidendy w formie pieniężnej jest dla samej spółki obojętna podatkowo, to wypłata dywidendy w formie rzeczowej już nie.

Wszystko przez treść art. 14a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który stanowi, że: w przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości albo w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), podziału pomiędzy wspólników (akcjonariuszy) majątku likwidowanej spółki albo spółdzielni, przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepisy art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.

A więc podjęcie takiego działania może mieć niekorzystne skutki podatkowe i wiązać się z koniecznością zapłaty przez spółkę podatku dochodowego.

FUNDACJA RODZINNA JAKO WSPÓLNIK SPÓŁEK A PODATEK OD DYWIDENDY

W jednym z poprzednich tekstów (dostępnym tutaj) wskazałem, że fundacje rodzinne mogą przystępować i być wspólnikami w spółkach prawa handlowego – w tym w spółkach będących podatnikami podatku CiT, takich jak spółki z o.o., akcyjne, proste spółki akcyjne, spółki komandytowe czy spółki komandytowo-akcyjne.

Same fundacje rodzinne generalnie są zwolnione z podatku dochodowego (CiT) – także z zysków osiąganych z tytułu uczestnictwa w spółkach. 

Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o CiT: osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, 2b, 2d i 2e, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat, z uwzględnieniem odliczeń przewidzianych w art. 22 ust. 1a-1e. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji. Przy weryfikacji warunków zastosowania stawki podatku innej niż określona w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1, zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności. Przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter, skalę działalności prowadzonej przez płatnika oraz powiązania w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 5 płatnika z podatnikiem.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy CIT: podatek dochodowy od określonych w art. 7b ust. 1 pkt 1 przychodów z dywidend oraz innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu (dochodu)

Pojawił się jednak problem i rozbieżności czy mimo wszystko, pomimo tego zwolnienia z podatku, spółki – wypłacając fundacji rodzinnej zyski/dywidendę i tak powinny odprowadzić zryczałtowany podatek dochodowy od tej dywidendy czy nie. Przepisy ustawy nie dają bowiem wprost odpowiedzi na to pytanie.

Logicznie rzecz biorąc, skoro fundacje rodzinne nie płacą podatku CiT od uzyskiwanych dochodów (w tym i zysków ze spółek, w których są wspólnikami) to spółki te nie powinny takiego podatku pobierać (nawet jeśli podatek ten byłby potem przez fundacje rodzinne do odzyskania).

W polskim prawie podatkowym niestety nie zawsze logiczne znaczy prawidłowe.

Dlatego też w tym temacie wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (interpretacja indywidualna z dnia 22 marca 2024r., 0114-KDIP2-1.4010.105.2024.1.KW), w której Dyrektor KIS na szczęście potwierdził, że takie spółki nie są obowiązane jako płatnik pobierać podatku od wypłaconych fundacji rodzinnej zysków i tym samym art. 26 ustawy CIT nie ma w tej sytuacji zastosowania.

OPODATKOWANIE WSPÓLNIKÓW SPÓŁKI KOMANDYTOWO-AKCYJNEJ

Jak wskazałem to w jednym z moich poprzednich wpisów (dostępnym tutaj) z uwagi na negatywne rozwiązania podatkowe wprowadzone w ramach tzw. Polskiego Ładu część przedsiębiorców może wybrać zmianę formy prowadzenia działalności gospodarczej na spółkę komandytowo-akcyjną. Dlatego też w tym i w kolejnych wpisach poświęcę trochę więcej czasu tej formie prowadzenia biznesu.

Spółki komandytowo-akcyjne (S.K.A.) to taki zlepek części regulacji dot. spółek komandytowych i części spółek akcyjnych. Przez to podmioty te są dosyć trudne w prowadzeniu (znacznie wyższy niż w przypadku sp. z o.o. kapitał zakładowy, w pewnych przypadkach konieczna rada nadzorcza, podwójne opodatkowanie, formalizm dot. akcjonariuszy i walnych zgromadzeń). Do prowadzenia małych, bądź rodzinnych spółek nie miały sensu (dużo lepsze były spółki z o.o. czy komandytowe) a dla podmiotów naprawdę dużych bardziej opłacało się mieć po prostu spółkę akcyjną

Podobnie jak spółkach komandytowych (o czym pisałem m.in. tutaj), także w S.K.A. mamy do czynienia z dwoma rodzajami wspólników:

    • komplementariuszami – a więc wspólnikami zarządzającymi spółką i ponoszącymi osobistą odpowiedzialność za jej długi;
    • akcjonariuszami – a więc wspólnikami pełniącymi rolę pasywnych inwestorów, którzy odpowiedzialności nie ponoszą (akcjonariusze w S.K.A. są uregulowani identycznie jak w spółkach akcyjnych).

Podobnie jak w przypadku spółek komandytowych, także w S.K.A. opodatkowanie zysków czerpanych przez wspólników ze spółki komandytowo-akcyjnej rządzi się różnymi zasadami.

Co do zasady wypłata wspólnikom dywidendy podlega opodatkowaniu w wysokości 19% (PIT/CIT – w zależności od tego, czy wspólnik jest odpowiednio osobą fizyczną lub osobą prawną). Jednakże ustawy podatkowe przewidują pewne „ulgi” podatkowe, dzięki którym, w przypadku odpowiedniego „poukładania” tych spółek i odpowiedniego podziału miedzy wspólników udziału w zyskach podatek od wypłacanej dywidendy nie będzie płacony. Te ulgi dotyczą akcjonariuszy będących podatnikiem CIT (a więc spółek kapitałowych, komandytowych i S.K.A.) oraz wszystkich podmiotów będących komplementariuszami.

Podobnie jak w przypadku spółek komandytowych komplementariusze w S.K.A. mogą pomniejszyć swój podatek od udziału w zyskach spółki komandytowo-akcyjnej o kwotę podatku dochodowego (CiT), który zapłaciła sama spółka za rok podatkowy, z którego ten dochód (przychód) z tytułu udziału w zyskach został uzyskany. Jeżeli więc spółka komandytowo-akcyjna płaci normalny, 19% CiT, to komplementariusz podatku od swojej dywidendy w ogóle nie zapłaci. A dzięki temu mamy prosty sposób (bez kombinowania i dokonywania optymalizacji podatkowych) wypłaty zysków.

Z kolei jeżeli chodzi o dywidendę wypłacaną akcjonariuszom to zasadniczo podlega ona w pełni opodatkowaniu. Pewnym wyjątkiem jest wypłata zysku akcjonariuszom, którzy sami są podatnikami CiT (a więc spółki kapitałowe, jak z o.o. czy akcyjne, komandytowe, komandytowo-akcyjne i – w niektórych przypadkach – spółki jawne). Te podmioty, po spełnieniu wskazanych w ustawie warunków mogą skorzystać z tzw. „zwolnienia dywidendowego”. Dzięki temu otrzymane dywidendy oraz inne przychody z udziału w zyskach spółki komandytowo-akcyjnej będą zwolnione od opodatkowania. O tym jednakże jakie są to warunki, będę pisał szerzej w odrębnym tekście.

Jeżeli prowadzą Państwo działalność, która przynosi znaczne zyski i nie chcą Państwo, aby zyski te były zjadane przez rosnące podatki i składkę zdrowotną (przede wszystkim dotyczy to więc spółek cywilnych czy jawnych), bądź też działalność jest prowadzona w formie sp. z o.o., a zyski są na tyle duże, że ciężko jest niwelować podwójne opodatkowanie, to S.K.A. może być rozwiązaniem.

Oczywiście, jak zawsze powtarzam – wszystko zależy od konkretnego przypadku. Dlatego też jeśli zastanawiają się Państwo jaką spółkę wybrać, to zapraszam do kontaktu – chętnie pomożemy.