KTO MOŻE BYĆ CZŁONKIEM ZARZĄDU SPÓŁKI Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ?

Po dłuższej przerwie spowodowanej urlopami wracam z kolejnym tekstem. I ponownie związanym z tematyką zarządu w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.

Zarząd w sp. z o.o. omówiłem na blogu już dosyć dokładnie. Opisałem już chociażby sposoby przyznania wynagrodzenia członkom zarządu, wskazałem czy członek zarządu może spółkę fakturować oraz czy może łączyć różne podstawy wypłaty wynagrodzenia, czy spółka może zawrzeć z członkiem zarządu umowę o pracę (której to tematyce poświęciłem dwa teksty dostępne tutaj i tutaj), przedstawiłem zasady osobistej odpowiedzialności członków zarządu czy omówiłem zasady kadencji członków tego organu.

Dzisiaj z kolei chciałbym wskazać kto może pełnić funkcję w tym organie spółki oraz jakie okoliczności pozbawiają tego uprawnienia.

Co do pierwszej kwestii to sprawa jest dosyć prosta. Członkiem zarządu sp. z o.o. może być dowolna osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. A więc zasadniczo każda osoba fizyczna po ukończeniu 18 roku życia, pod warunkiem, że nie została ubezwłasnowolniona całkowicie bądź częściowo.

Trzeba też pamiętać, że polskie prawo nie dopuszcza możliwości aby członkiem zarządu była osoba prawna bądź inna jednostka organizacyjna, co czasami jest spotykane w prawach innych krajów. Nie możemy więc powołać do zarządu np. innej spółki. Takie powołanie będzie nieskuteczne, a sąd KRS odmówi zarejestrowania tej zmiany.

Znacznie więcej jest jednakże przesłanek negatywnych. A więc okoliczności, których wystąpienie pozbawia daną osobę prawa do pełnienia funkcji w zarządzie.

Jedną z tych okoliczności już wskazałem – jest to brak (częściowy bądź całkowity) zdolności do czynności prawnych z uwagi na wiek bądź ubezwłasnowolnienie.

Jednakże są także inne.

Drugie z ograniczeń ustanawia art. 18 § 2 Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z tą regulacją członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego oraz w art. 585, art. 587, art. 590 i art. 591 k.s.h. Mowa więc tutaj o następujących przestępstwach:

• • Rozdział XXXIII – Przestępstwa przeciwko ochronie informacji;
  • Rozdział XXXIV – Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów;
  • Rozdział XXXV – Przestępstwa przeciwko mieniu;
  • Rozdział XXXVI – Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu;
  • Rozdział XXXVII – Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi.
    
  • Przestępstwa określone w samym k.s.h.

Jeżeli dana osoba jest już skazana prawomocnie za te przestępstwa, to sąd KRS odmówi wpisu, a jej powołanie będzie nieskuteczne. Jeżeli z kolei członek zarządu zostanie prawomocnie skazany w trakcie pełnienia kadencji, to sąd KRS taką osobę wykreśli, a jej kadencja automatycznie się zakończy.

Co ważne skazanie za inne, niż wskazane powyżej, przestępstwa nie pozbawia osoby fizycznej prawa do pełnienia funkcji członka zarządu – chyba, że sąd orzekł również środek karny, o czym poniżej.

Ponadto zakaz ten ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, chyba że wcześniej nastąpiło zatarcie skazania. Tak więc nawet jeśli dana osoba zostanie skazana nie pozbawia jej raz na zawsze możliwości uczestnictwa w zarządzie spółki.

Kolejnym ograniczeniem w zakresie możliwości pełnienia funkcji członka zarządu jest orzeczenie przez sąd środka karnego w postaci zakazu zajmowania określonego stanowiska oraz zakazu wykonywania określonego zawodu. Zakaz ten może być nałożony przez sąd jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem. Maksymalny okres tego zakazu to aż 10 lat, a więc dwukrotnie dłużej niż zakaz wynikający ze skazania za jedno z przestępstw wskazanych powyżej.

Następne ograniczenie wynika z kolei z prawa upadłościowego. Sąd upadłościowy może bowiem, na okres do 10 lat, orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej danej osoby. Ten zakaz jest nadzwyczaj dotkliwy, bo nie dość, że taka osoba nie może wtedy pełnić funkcji członka zarządu w żadnej ze spółek kapitałowych, to dodatkowo nie może być także wspólnikiem spółek osobowych, prowadzić jednoosobowej działalności gospodarczej ani być wspólnikiem spółek cywilnych.

Ostatecznie różne zakazy wynikają także z ustaw określających możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez funkcjonariuszy publicznych i osoby pełniące funkcje publiczne.

Od pewnego czasu, podczas rejestrowania nowo zakładanych spółek (czy to zakładanych elektronicznie czy przed notariuszem) bądź rejestrowania nowych członków zarządu, sąd KRS każdorazowo sprawdza w rejestrze karnym czy dana osoba nie figuruje jako skazana. Z kolei orzeczony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej sąd upadłościowy z urzędu przesyła do sądów rejestrowych. Bardzo małe są więc szanse, że sąd wpisze do rejestru, jako członka zarządu, osobę wobec której wystąpiła jedna z powyższych przesłanek.