Wpisy

WYPŁATA DYWIDENDY W FORMIE RZECZOWEJ

Dzisiejszym wpisem chciałem odpowiedzieć na pytanie postawione mi ostatnio przez Klienta, a mianowicie – czy spółka może wypłacić dywidendę w formie rzeczowej. A więc przekazać swoim wspólnikom jakieś składniki majątku zamiast wypłacać dywidendę w formie pieniężnej.

Generalnie przepisy nie zabraniają takiego działania. Przepisy kodeksu spółek handlowych, traktując o dywidendzie, posługują się co prawda pojęciem „kwota”, ale nie zastrzegają, że musi być ona wypłacana koniecznie w formie pieniężnej. Dywidenda może więc być zrealizowana przez spółkę w innej formie, niż świadczenie pieniężne – także w formie niepieniężnej.

Wspólnicy, otrzymując taką dywidendę w formie rzeczowej, normalnie podlegać będą opodatkowaniu 19% podatkiem. Większy problem jest jednak na gruncie samej spółki.

O ile wypłata przez spółkę, będącą podatnikiem podatku CiT, dywidendy w formie pieniężnej jest dla samej spółki obojętna podatkowo, to wypłata dywidendy w formie rzeczowej już nie.

Wszystko przez treść art. 14a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który stanowi, że: w przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości albo w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), podziału pomiędzy wspólników (akcjonariuszy) majątku likwidowanej spółki albo spółdzielni, przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepisy art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.

A więc podjęcie takiego działania może mieć niekorzystne skutki podatkowe i wiązać się z koniecznością zapłaty przez spółkę podatku dochodowego.

JAK OPODATKOWANA JEST FUNDACJA RODZINNA?

Dzisiejszy wpis kontynuuje tematykę fundacji rodzinnych. W jednym z dawnych wpisów (dostępnym tutaj), popełnionym w maju 2022r., a więc jeszcze na etapie ciągle zmieniającego się projektu ustawy o fundacjach rodzinnych, opisałem jak te podmioty mają być opodatkowane. Ponieważ jednak ostateczny kształt ustawy, która weszła w życie, jest inny, stwierdziłem, że powtórzę ten wpis opisując jak to faktycznie wygląda teraz.

Co do zasady fundacje rodzinne, jako podmioty prawa, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (CiT). Jednakże wysokość i zasady opodatkowania są różne w zależności od wykonywanych przez te fundacje czynności.

Ustawa o fundacjach rodzinnych – w art. 5 – wymienia w jakim zakresie fundacje rodzinne mogą prowadzić działalność. Zgodnie z tym przepisem fundacje rodzinne mogą wykonywać działalność gospodarczą w zakresie: 

    • zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
    • najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
    • przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
    • nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
    • udzielania pożyczek: a) spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje, b) spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik, c) beneficjentom; 
    • obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
    • produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
    • gospodarki leśnej.

Dochody uzyskiwane przez fundację rodzinną z tych powyższych obszarów działalności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem CiT w momencie ich uzyskania. Dopiero gdy fundacja zdecyduje się wypłacić zyski swoim beneficjentom to zapłaci 15% podatek CiT z tych dochodów. 

Ustawa wprowadza jednakże także sankcyjny, 25% podatek dochodowy CiT. Ten podatek przewidziany jest dla dochodów uzyskiwanych przez fundacje rodzinne z obszarów działalności wykraczających poza zakres określony w art. 5 ustawy (wskazany powyżej). A więc np. z bycia wspólnikiem w spółce cywilnej (co opisałem tutaj). Taki podatek jest płacony wtedy na normalnych zasadach.

Tak więc prowadząc fundację rodzinną, która generalnie podatkowo może być bardzo korzystna i dobrze wykorzystana może przynieść znaczne zyski na podatkach, trzeba bardzo uważać, aby nie przekroczyć dozwolonych obszarów działalności tych podmiotów.

CZY FUNDACJA MOŻE BYĆ WSPÓLNIKIEM SPÓŁEK?

W dzisiejszym wpisie chciałbym odpowiedzieć na pytanie zadane mi przez Klienta, a mianowicie czy fundacja może być wspólnikiem spółek.

W tym konkretnym przypadku zapytanie dotyczyło co prawda tego, czy fundacja może być komplementariuszem spółki komandytowej. Ale stwierdziłem, że w tym tekście skupię się nie tylko na tym typie spółki.

Na fundacjach, jako że nie są to raczej formy prowadzenia działalności gospodarczej, jeszcze się na blogu nie skupiałem. Generalnie bowiem fundacje, tak jak stowarzyszenia, są typem organizacji pozarządowych mających na celu realizację celów społecznych. Mogą co prawda prowadzić działalność gospodarczą (jeżeli statut fundacji na to zezwala) ale generalnie nie temu mają służyć.

Odpowiadając natomiast na zadane pytanie – tak, fundacje mogą być wspólnikami w spółkach. Zarówno w spółkach osobowych, takich jak spółka jawna, komandytowa czy komandytowo-akcyjna (za wyjątkiem spółki partnerskiej), jak i wspólnikami/akcjonariuszami w spółkach kapitałowych – spółce z o.o., akcyjnej czy prostej spółce akcyjnej. Dzięki takiemu rozwiązaniu zyski osiągane przez te spółki wypłacane są bezpośrednio fundacji, która może przeznaczyć te środki na swoją działalność statutową.

Pod kątem podatkowym takie rozwiązanie jest też dosyć opłacalne podatkowo.

Przypadający bowiem na fundację, będącej wspólnikiem w spółce, dochód w postaci wypłaty zysków/dywidendy ze spółki może skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych (CiT) na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT.

Zgodnie z tym przepisem: wolne od podatku są dochody podatników, z zastrzeżeniem ust. 1c, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego – w części przeznaczonej na te cele.

Co do zasady bowiem fundacje wszystkie środki, majątek i zyski powinny przeznaczać na cele statutowe i wtedy nie płacą z tytułu uzyskania tych przychód podatku.

Wartym wskazania jest, że przepisy prawa nie przewidują terminu, w którym środki przeznaczone na cele statutowe powinny być przez fundacje na te cele wydane. Oznacza to więc, że jeśli osiągnięty przez fundację dochód (w tym wypłaty zysków/dywidendy ze spółki) zostanie przeznaczony na realizację celów statutowych, to nie będzie on podlegał opodatkowaniu CIT tak długo, aż nie zostanie on wydatkowany na cele inne niż statutowe.

Jeżeli więc prowadzimy fundacje to włączenie fundacji bezpośrednio w poczet wspólników spółki może dać nam wymierne korzyści w zakresie optymalizacji podatkowej.