CZY WSPÓLNICY I CZŁONKOWIE ZARZĄDU SPÓŁEK Z O.O. MOGĄ PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ KONKURENCYJNĄ?

Kontynuujemy tematykę związaną ze spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością. I znów wpis oparty na zadanym mi ostatnio pytaniu.

Przedstawiony stan faktyczny był taki, że osoba fizyczna miała wstąpić do istniejącej już spółki z o.o. jako wspólnik i jednocześnie zostać powołana do zarządu. Osoba ta prowadziła już jednak jednoosobową działalność gospodarczą, której przedmiot był taki sam jak działalność tej spółki.

Pojawiła się więc wątpliwość czy osoba ta będzie w ogóle mogła dalej prowadzić działalność we własnym zakresie. A jeśli nawet byłoby to dozwolone to czy nie naraża się na jakieś roszczenia ze strony spółki z o.o.

Całkiem słuszne wątpliwości.

Czy więc wspólnicy/członkowie zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością mogą prowadzić równolegle działalność konkurencyjną?

Odpowiedź na to pytanie musimy podzielić. Inne bowiem są zasady wobec wspólników spółek z o.o., a inne wobec członków zarządu.

Generalnie – wspólnik spółki, który nie pełni w niej żadnej innej roli (nie wchodzi w skład zarządu albo rady nadzorczej) może prowadzić działalność konkurencyjną wobec spółki. Wynika to z tego (o czym pisałem w jednym z uprzednim wpisów dostępnym tutaj), że taki wspólnik jest traktowany jako pasywny inwestor. Jego zadaniem jest przekazać spółce majątek (w postaci wkładów, które pokrywają udziały w kapitale zakładowym), a potem już tylko ma czerpać zysk ze spółki w postaci dywidendy.

Oczywiście taki wspólnik ma prawo do uczestniczenia w życiu spółki. Może kontrolować zarząd a także uczestniczyć z prawem głosu w zgromadzeniach wspólników. Ale zasadniczo taki wspólnik jest traktowany jako osoba obca spółce (a przynajmniej jej organom zarządczym) i może prowadzić działalność konkurencyjną.

Oczywiście pod warunkiem, że jest to uczciwa konkurencja. Bowiem jeśli wspólnik będzie prowadził działalność konkurencyjną wobec spółki wykorzystując informacje czy dokumenty ze spółki uzyskane (np. będzie przejmował kontrahentów spółki) to wtedy spółce przysługują roszczenia. Ale już z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji, a nie przepisów kodeksu spółek handlowych.

Zupełnie natomiast inna jest sytuacja w przypadku członków zarządu.

Tutaj przepisy kodeksu spółek handlowych wprost stanowią, że członek zarządu nie może bez zgody spółki zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.

A więc od raz mocny zakaz. Ale, jak wynika z tego przepisu, spółka może udzielić członkowi zarządu zgody na prowadzenie działalności konkurencyjnej.

Zgody takiej udziela organ, który jest uprawniony do powołania zarządu. A więc albo rada nadzorcza albo – gdy rady nadzorczej w spółce nie powołano – zgromadzenie wspólników. Zgoda taka może być ogólna albo dotyczyć konkretnego przejawu działalności – np. zgody na objęcie udziałów w danej spółce.

A co w przypadku, w której członek zarządu, bez zgody spółki, prowadzi działalność konkurencyjną?

Wspólnicy zawsze mogą takiego członka zarządu odwołać. A dodatkowo, jeśli w wyniku działalnosci konkurencyjnej członek zarządu naraził spółkę na szkodę, to spółka może wystąpić z roszczeniem odszkodowawczym.