Wpisy

FUNDACJA RODZINNA JAKO WSPÓLNIK SPÓŁEK A PODATEK OD DYWIDENDY

W jednym z poprzednich tekstów (dostępnym tutaj) wskazałem, że fundacje rodzinne mogą przystępować i być wspólnikami w spółkach prawa handlowego – w tym w spółkach będących podatnikami podatku CiT, takich jak spółki z o.o., akcyjne, proste spółki akcyjne, spółki komandytowe czy spółki komandytowo-akcyjne.

Same fundacje rodzinne generalnie są zwolnione z podatku dochodowego (CiT) – także z zysków osiąganych z tytułu uczestnictwa w spółkach. 

Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o CiT: osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 2, 2b, 2d i 2e, w dniu dokonania wypłaty zryczałtowany podatek dochodowy od tych wypłat, z uwzględnieniem odliczeń przewidzianych w art. 22 ust. 1a-1e. Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niepobranie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania siedziby podatnika dla celów podatkowych uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji. Przy weryfikacji warunków zastosowania stawki podatku innej niż określona w art. 21 ust. 1 lub art. 22 ust. 1, zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności. Przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się charakter, skalę działalności prowadzonej przez płatnika oraz powiązania w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 5 płatnika z podatnikiem.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy CIT: podatek dochodowy od określonych w art. 7b ust. 1 pkt 1 przychodów z dywidend oraz innych przychodów (dochodów) z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustala się w wysokości 19% uzyskanego przychodu (dochodu)

Pojawił się jednak problem i rozbieżności czy mimo wszystko, pomimo tego zwolnienia z podatku, spółki – wypłacając fundacji rodzinnej zyski/dywidendę i tak powinny odprowadzić zryczałtowany podatek dochodowy od tej dywidendy czy nie. Przepisy ustawy nie dają bowiem wprost odpowiedzi na to pytanie.

Logicznie rzecz biorąc, skoro fundacje rodzinne nie płacą podatku CiT od uzyskiwanych dochodów (w tym i zysków ze spółek, w których są wspólnikami) to spółki te nie powinny takiego podatku pobierać (nawet jeśli podatek ten byłby potem przez fundacje rodzinne do odzyskania).

W polskim prawie podatkowym niestety nie zawsze logiczne znaczy prawidłowe.

Dlatego też w tym temacie wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (interpretacja indywidualna z dnia 22 marca 2024r., 0114-KDIP2-1.4010.105.2024.1.KW), w której Dyrektor KIS na szczęście potwierdził, że takie spółki nie są obowiązane jako płatnik pobierać podatku od wypłaconych fundacji rodzinnej zysków i tym samym art. 26 ustawy CIT nie ma w tej sytuacji zastosowania.

CZY FUNDACJA RODZINNA MOŻE BYĆ WSPÓLNIKIEM SPÓŁKI CYWILNEJ?

W poprzednim wpisie (dostępnym tutaj) analizowałem zagadnienie czy fundacje rodzinne mogą być wspólnikami spółek i udzieliłem odpowiedzi twierdzącej, wskazując, że fundacje rodzinne mogą być wspólnikami następujących podmiotów:

    • spółek jawnych;
    • spółek komandytowych;
    • spółek komandytowo-akcyjnych;
    • spółek z o.o.;
    • spółek akcyjnych;
    • prostych spółek akcyjnych.

W tym wpisie chciałem natomiast zastanowić się czy fundacja rodzinna może przystąpić i być wspólnikiem w spółce cywilnej.

Tematykę spółek cywilnych omówiłem już na blogu dosyć gruntownie w szeregu wpisów sprzed kilku lat (dostępnych tutaj) i oczywiście zachęcam Państwa do ich lektury.

Jedynie przypominając – spółka cywilna nie jest spółką prawa handlowego (nie podlega pod przepisy kodeksu spółek handlowych). Nie ma własnej podmiotowości prawnej (za wyjątkiem podatku VAT), a jest jedynie umową, porozumieniem pomiędzy jej wspólnikami w celu wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej. W szczególności też spółka cywilna nie jest podatnikiem podatku dochodowego, a zyski osiągane przez spółkę cywilną są opodatkowane bezpośrednio na poziomie jej wspólników.

Pojawiły się więc wątpliwości czy fundacja rodzinna może zawrzeć umowę spółki cywilnej i być jej wspólnikiem. Ustawa o fundacjach rodzinnych wprost takiej możliwości nie wyklucza – ale też wprost nie dopuszcza.

Przepis z ustawy stanowi bowiem, że fundacje rodzinne mogą przystępować do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach. Ani słowa o spółkach cywilnych.

Na ten moment sprawa wydaje się jednak przesądzona, a odpowiedź na to pytanie zarówno pozytywna, jak i negatywna.

W sprawie tej wypowiedział się bowiem Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (interpretacja indywidualna z dnia 26 stycznia 2024r., 0111-kdib1-2.4010.634.2023.3.AW), w której Dyrektor KIS wskazał, że przystąpienie przez fundację rodzinną do spółki cywilnej wykracza poza zakres określony w ustawie (dopuszczający prowadzenie działalności przez fundacje rodzinne). I chociaż jest to dopuszczalne, to jednak w takim przypadku fundacja rodzinna – w zakresie zysków ze spółki cywilnej – traci zwolnienie z podatku i będzie podlegać pod sankcyjny, 25% podatek dochodowy.

Dlatego też lepiej jest unikać przystępowania fundacji rodzinnych do spółek cywilnych – znacznie lepiej jest użyć te podmioty jako wspólników spółek prawa handlowego, w których wypłaty zysków na rzecz fundacji rodzinnej będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania.  

CZY FUNDACJA RODZINNA MOŻE BYĆ WSPÓLNIKIEM SPÓŁEK?

W dzisiejszym tekście chciałem powrócić do tematyki fundacji rodzinnej. Ten nowy podmiot w polskim prawie szeroko już na blogu omówiłem (wpisy dostępne tutaj) – jeszcze na etapie projektu ustawy. Tak więc część informacji zawartych w tamtych wpisach może już być nieaktualnych ale i tak zachęcam do ich lektury.

Przypominając jedynie – fundacja rodzinna ma na celu zabezpieczenie majątku fundatora na wypadek spadkobrania (zwłaszcza uchronienia przed problemami z dziedziczeniem i postępowaniem spadkowym). Jest to też instytucja, której funkcją jest gromadzenie majątku w celu jego ochrony przed rozdrobnieniem i zarządzania nim w sposób zapewniający zaspokojenie potrzeb beneficjentów, będących co do zasady członkami rodziny fundatora – dzięki czemu może być również użyta do optymalizacji podatkowej. 

Samych sposobów użycia fundacji rodzinnej do optymalizacji podatkowej jest sporo i, jak zawsze przy tego typu działaniach, wszystko zależy od konkretnego stanu faktycznego i majątku fundatora. Dlatego też, gdyby byli Państwo zainteresowani tematem, to zachęcam do kontaktu.

W tym tekście chciałem natomiast udzielić odpowiedzi na pytanie czy fundacja rodzinna może być bezpośrednio wspólnikiem spółek i tym samym bezpośrednio czerpać dochody z tych spółek (w formie wypłaty zysków czy dywidendy).

Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Zgodnie z ustawą o fundacjach rodzinnych podmioty te mogą przystępować do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach.

Spółkami prawa handlowego są natomiast:

    • spółki jawne;
    • spółki partnerskie;
    • spółki komandytowe;
    • spółki komandytowo-akcyjne;
    • spółki z o.o.;
    • spółki akcyjne;
    • proste spółki akcyjne.

Przy czym zaznaczyć należy, że fundacje rodzinne nie mogą być wspólnikami spółek partnerskich, bowiem te przeznaczone są wyłącznie dla osób fizycznych wykonujących tzw. wolne zawody.

Przystąpienie fundacji rodzinnej bezpośrednio do spółek może być bardzo skutecznym narzędziem optymalizacji podatkowej – zwłaszcza w przypadku spółek kapitałowych, które podlegają podwójnemu opodatkowaniu. Fundacje rodzinne bowiem generalnie są zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych (CiT), więc nie będą też podlegały podatkowi od dywidendy.

Ponadto, co jest szczególnie istotne, fundacje rodzinne mogą być także komplementariuszami w spółkach komandytowych i komandytowo-akcyjnych, co pozwala na uniknięcie osobistej odpowiedzialności osób fizycznych będących komplementariuszami czy na uniknięcie konieczności płacenia składek na ZUS.