ZMIANY W ULDZE ZA ZŁE DŁUGI NA GRUNCIE PODATKU VAT

Ulga za złe długi. Dla wielu przedsiębiorców stanowi jedyną możliwość chociaż częściowego odzyskania pieniędzy niezapłaconych przez kontrahentów. To, na czym polega i w jakich okolicznościach można z niej skorzystać opisałem już niegdyś dokładnie w dwóch wpisach (poświęconych tej instytucji prawnej na gruncie podatku dochodowego i podatku VAT dostępnymi tutaj i tutaj). Nie chcę się powtarzać, dlatego też zachęcam Państwa do lektury tamtych tekstów.

Jednakże, jedynie w celu przypomnienia – ulga za złe długi pozwala odzyskać od urzędu skarbowego wpłacony podatek w przypadku braku otrzymania zapłaty. Aby skorygować podstawę opodatkowania o kwotę, której od kontrahenta nie otrzymaliśmy, musimy uprawdopodobnić, że jest ona nieściągalna, a dodatkowo dłużnik musi być zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym, nie może być w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego w rozumieniu ustawy prawo restrukturyzacyjne, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Pod koniec poprzedniego roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał, że polskie przepisy regulujące możliwość skorzystania z ulgi za złe długi na gruncie podatku od towarów i usług VAT są niezgodne z prawem UE, w zakresie w jakim zabraniają podatnikom skorzystania z tej ulgi, gdy ich dłużnik jest w upadłości, likwidacji bądź restrukturyzacji (o czym pisałem w tym wpisie). Unijna dyrektywa bowiem wcale takich dodatkowych obostrzeń nie wprowadza, ani też nie daje możliwości ich wprowadzenia Państwom członkowskim.

Pojawił się więc wręcz wysyp wniosków o stwierdzenie nadpłaty podatku na gruncie tej ulgi albo wznowień postępowań już zakończonych, w których urzędy skarbowe odmówiły stwierdzenia nadpłaty VAT, bo dłużnik był w upadłości, likwidacji czy restrukturyzacji. Doszło do sporego zamieszania i znacznej rozbieżności w decyzjach organów podatkowych. Część urzędów przyznawała ulgę, część odmawiała, stwierdzając, że zawsze można iść do sądów administracyjnych, a część (jak chociażby w sprawie kilku moich Klientów) systematycznie przesuwa sobie termin wydania decyzji.

Wiadomo – mało który naczelnik chce wziąć na siebie odpowiedzialność za decyzje o zwrocie podatku VAT, gdy z rządu jest stały nacisk, by ten VAT pobierać w jak najwyższej wysokości się da.

Na szczęście rząd ewidentnie dostrzegł ten problem. I dlatego też ustawą z dnia 11 sierpnia 2021r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo bankowe wprowadził trzy zmiany, które wchodzą w życie z dniem 1 października 2021r. Od tego dnia, aby skorzystać z ulgi:i.

• • dłużnik nie musi już być zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT – ten wymóg pozostawiono tylko wobec wierzyciela, a więc podmiotu korzystającego z ulgi i stwierdzenia nadpłaty podatku;
  • wierzyciel może skorzystać z ulgi i stwierdzenia nadpłaty podatku nawet gdy dłużnik jest w trakcie postępowania upadłościowego, restrukturyzacyjnego bądź likwidacji;
  • wydłużono okres, w którym podatnik może skorzystać z ulgi i wnieść o stwierdzenie nadpłaty podatku – z dwóch do trzech lat, liczonych od daty wystawienia faktury dokumentującej niezapłaconą wierzytelność.

Zdecydowanie więc zmiany te należy ocenić pozytywnie.

Jedna tylko rzecz pozostaje niewyjaśniona. Przepisy przejściowe tej ustawy nie określają bowiem czy zmiana ta dotyczy także wierzytelności, które już powstały przed jej wejściem w życie oraz wniosków o skorzystanie z ulgi i stwierdzenia nadpłaty podatku, które już zostały złożone. A więc czy ustawa ta „działa wstecz”. A skoro brak takich zapisów, to zapewne nie. Chociaż może urzędy skarbowe i tak będą ją stosować do spraw już rozpoczętych.