Dzisiaj wpis zupełnie nie związany z dotychczasową tematyką (dotyczącą omawianych ostatnio przeze mnie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek komandytowych). Do tych drugich wrócę co prawda w najbliższych tekstach. Ale na razie chciałbym omówić pojęcie akcji fantomowych.

Jakiś czas temu wprowadzaliśmy je w Kancelarii u Klienta i – jak na razie – całkiem dobrze się sprawdzają jako środek motywujący pracowników do lojalności i nie odchodzenia do konkurencji.

Ale po kolei.

Wbrew nazwie, akcje fantomowe nie mają nic wspólnego z udziałami czy akcjami w spółkach. Jest to bowiem nieuregulowany prawnie, umowny sposób wynagradzania i motywowania pracowników.

Czasami można spotkać się z informacją, że akcje fantomowe stanowią pochodny instrument finansowy. Czy to prawda – to już kwestia sporna. Ja byłbym skłonny się ku temu zgodzić, ale tak naprawdę nie ma to większego znaczenia.

Czym w ogóle jest akcja fantomowa, na czym polega i jaka jest procedura jej „emisji”?

Akcja fantomowa polega na tym, że jej posiadacz (a więc pracodawca oraz pracownik (albo współpracownik, bo jak najbardziej z akcji fantomowych mogą skorzystać też osoby współpracujące na umowach zlecenia czy nawet na umowach B2B)), po upływie określonego czasu, może mieć roszczenie do pracodawcy o wypłatę jakiejś określonej sumy pieniężnej.

Takiej swoistej premii, za to, że dany pracownik pracował dłuższy czas u pracodawcy, nie odszedł do konkurencji, a przy tym (czasami) wypracował jeszcze pewien określony wynik finansowy. Przy czym – w przeciwieństwie do zwyczajnych premii wręczanych pracownikom przez pracodawców – wartość akcji fantomowych jest zazwyczaj znacznie wyższa (im bardziej wartościowy pracownik tym wyższa kwota, bo tym bardziej pracodawca chce go u siebie zatrzymać).

Sama procedura „emisji” akcji fantomowych polega na tym, że strony po prostu zawierają umowę określającą warunki współpracy w ramach akcji fantomowych. Umowa ta wskazuje długość okresu, w jakim pracownik musi pozostawać zatrudniony by nabyć wymagalną wierzytelność o wypłatę tych środków, wartość akcji oraz warunki, w jakich akcje przestaną być należne.

Prawo do otrzymania środków pieniężnych z akcji fantomowych jest bowiem prawem warunkowym. Realizacja tych akcji – a więc otrzymanie świadczenia – następuje tylko  wtedy, gdy łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki.

• • upływ terminu na jaki została „wyemitowana” akcja;
  • utrzymanie przez pracownika zatrudnienia przez cały ten okres i nie podejmowania działań konkurencyjnych czy nielojalnych wobec pracodawcy.

Czasami dodatkową przesłanką jest także osiągnięcie pewnego określonego wskaźnika finansowego.

A więc gdy w trakcie trwania stosunku pracy pracownik sam się zwolni albo dokona tego pracodawca (dyscyplinarnie) to wtedy akcje fantomowe przestają być należne (co oczywiście musi być zawarte w treści umowy).

Jeżeli szukają Państwo sposobów motywowania pracowników i zatrzymania ich w przedsiębiorstwie, to instytucja akcji fantomowych jest dobrym sposobem. Zapraszam do kontaktu – chętnie pomożemy w przygotowaniu stosownych dokumentów w tym zakresie i w ich wdrożeniu.