JAK SPRZEDAĆ BĄDŹ OBCIĄŻYĆ UDZIAŁY W SPÓŁCE Z O.O.?

Po lekturze moich poprzednich wpisów wiemy już, czym jest kapitał zakładowy (KZ) w sp. z o.o., czym są udziały i jaki związek między nimi zachodzi.

Jedynie dla przypomnienia – kapitał zakładowy to pewna określona wartość oznaczająca początkowy majątek spółki. KZ dzieli się na udziały (których ilość i nominalna wartość jest określana w umowie sp. z o.o.). A wspólnicy udziały te obejmują na własność w zamian za wkłady majątkowe do spółki.

A więc to właśnie z udziałem związane jest członkostwo w spółce z o.o. Inaczej mówiąc – kto jest właścicielem udziałów, ten jest wspólnikiem.

To tyle tytułem wstępu, przejdźmy do właściwej treści dzisiejszego wpisu.

Jak wskazałem w jednym z poprzednich tekstów, udziały są prawem majątkowym. W zasadzie takim samym jak wierzytelności (długi) czy prawa własności intelektualnej. A skoro tak, to znaczy, że mogą być przedmiotem obrotu.

Udziały w spółkach z o.o. mogą być sprzedawane bądź obciążane. Można na nich ustanowić zastaw, użytkowanie czy objąć umową przewłaszczenia na zabezpieczenie.

Kodeks spółek handlowych wprost reguluje w zasadzie tylko i wyłącznie kwestie sprzedaży czy zastawiania udziałów. Ale do użytkowania czy przewłaszczenia na zabezpieczenie stosuje się takie same zasady i wymogi.

No dobrze, to jak mamy sprzedać albo obciążyć udziały?

Ponieważ udziały w spółkach z o.o. stanowią prawo majątkowe będące własnością wspólników, to musi być to dokonane umową między wspólnikiem a osobą trzecią. Sama spółka nie jest stroną takich czynności. Aczkolwiek może być wymagana jej zgoda (o czym więcej poniżej).

Tak więc wspólnik, jeżeli chce sprzedać (obciążyć) swoje udziały musi znaleźć odpowiednią osobę, której te prawa sprzeda (na rzecz której je zastawi, przewłaszczy albo ustanowi użytkowanie) i porozumie się co do ceny. To oczywiście pozostaje w sferze biznesowej, nie prawnej transakcji. Gdy negocjacje zostaną już ukończone strony muszą dokonać właściwej czynności prawnej.

W przeciwieństwie do sprzedaży akcji w spółkach akcyjnych, sprzedaż (obciążenie) udziałów w sp. z o.o. nie jest taka szybka. Wymaga bowiem zawarcia umowy. Umowa ta musi być sporządzona albo w formie z podpisami notarialnie poświadczonymi, albo zawarta elektronicznie w systemie s24, jeżeli spółka była tak założona.

W tym pierwszym przypadku obie strony transakcji (a więc wspólnik oraz nabywca/wierzyciel) muszą się udać do notariusza, przy którym umowę podpiszą, a notariusz poświadcza podpisy. W drugim – obie strony podpisują umowę za pomocą profilu zaufanego ePUAP albo podpisu kwalifikowanego.

Następnie nabywca powinien zawiadomić spółkę o fakcie zawarcia takiej umowy. Sprzedaż udziałów musi być bowiem zgłoszona przez sp. z o.o. do KRS (przy czym sprzedaż/obciążenie jest skuteczne z chwilą zawarcia umowy, a wpis do KRS ma tylko charakter informacyjny).

I w zasadzie tyle.

Na początku wpisu wspomniałem jednak, że czasami do sprzedaży (obciążenia) udziałów wymagana jest zgoda sp. z o.o. I tak faktycznie jest.

Kodeks spółek handlowych wskazuje, że na sprzedaż albo obciążenie udziałów wspólnik musi uzyskać zgodę spółki, której udziela zarząd.

Natomiast przepis ten może (i nader często jest) modyfikowany w umowie spółki. Często, zamiast zgody zarządu, wymagana jest zgoda zgromadzenia wspólników. Niektóre umowy spółki wprowadzają ponadto prawo pierwokupu dla dotychczasowych wspólników bądź inne obostrzenia.

Dlatego też sprzedając albo obciążając udziały (bez znaczenia którą stroną transakcji jesteśmy) koniecznie zapoznajmy się z aktualną treścią umowy spółki.

Sprzedaż udziałów bez takiej zgody jest bowiem bezskuteczna i nie wywołuje skutków prawnych. A to z kolei oznacza, że nabywca nie będzie mógł wykonywać swoich uprawnień korporacyjnych (pobierać dywidendy, głosować). I powinien w zasadzie pozwać sprzedającego o zwrot ceny sprzedaży. A jak wiemy, odzyskanie takich pieniędzy może być kłopotliwe.

Dlatego też jeżeli chcą Państwo sprzedać, kupić albo obciążyć udziały, to zachęcamy do kontaktu. Z pewnością pomożemy ustalić jakie formalności muszą zostać spełnione i przygotujemy wszelkie dokumenty.