W poprzednich wpisach wskazałem kilka sposobów na zniwelowanie podwójnego opodatkowania spółek z o.o. i omówiłem różnice ozusowania wynagrodzenia za pracę małżonków przedsiębiorców (wspólników/członków zarządu spółek) w tych formach prowadzenia biznesu zatrudnionych.

Dzisiejszy wpis jest bezpośrednią kontynuacją tamtej tematyki. Skoro bowiem na gruncie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne są takie problemy z umowami o pracę małżonków, to pytanie czy na gruncie prawa podatkowego również.

Prowadząc własną działalność gospodarczą i od lat obsługując w Kancelarii prawie wyłącznie przedsiębiorców nadal nie umiem odpowiedzieć na pytanie czy mniej korzystne są dla przedsiębiorców przepisy podatkowe czy dot. składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Z pewnością składki na ZUS są bardziej uciążliwe, w końcu trzeba je płacić niezależnie od przychodu czy dochodu przedsiębiorstwa. Ale przepisy o kosztach uzyskania przychodu są bardzo niejasne i sprawiają dużo problemów.

Niezależnie od powyższego, w temacie tego wpisu, przepisy podatkowe są zdecydowanie bardziej korzystne dla przedsiębiorców zatrudniających swoich małżonków niż przepisy zusowskie.

Jeżeli chodzi o spółki z o.o., to tutaj sprawa jest prosta. Wynagrodzenie małżonka członka zarządu/wspólnika spółki stanowi koszty uzyskania przychodu – bowiem przepisy ustawy o CiT nie zawierają odmiennego postanowienia.

Dlatego też stosujemy tutaj ogólne reguły z art. 15 ust. 4g ustawy i CiT. Ważne jest tylko aby pamiętać, że kosztem uzyskania przychodu jest wynagrodzenie należne pracownikowi w danym miesiącu ale tylko jeśli jest faktycznie przez spółkę wypłacone. Przepis art. 16 ust. 1 pkt 57 ustawy o CiT wprost wskazuje, że wynagrodzenie za pracę niewypłacone nie stanowi koszty uzyskania przychodu spółki.

No dobrze, to jak to jest na gruncie jednoosobowej działalności gospodarczej? Tutaj zastosowanie znajdują przepisy ustawy o PiT, jako że taka działalność może być prowadzona tylko przez osoby fizyczne.

Do końca 2018r. przepisy ustawy o PiT były tutaj niekorzystne, bowiem nie dawały możliwości wrzucenia w koszty, a więc zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu przedsiębiorstwa, wartości pracy małżonka.

Od 1 stycznia 2019r. przepisy zostały jednak złagodzone.

Aktualnie przepis art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o PiT brzmi: nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki; kosztem uzyskania przychodów jest jednak wynagrodzenie małżonka podatnika i małoletnich dzieci podatnika, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki (..).

Co z tego przepisu wynika?

Ano to, że zatrudniający małżonka jednoosobowy przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę małżonka.

O co jednak chodzi z tym, że w dalszym ciągu nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci?

Przepis ten wyłącza możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wynagrodzenie wypłacane małżonkom na innych podstawach niż umowa o pracę (a także umów zlecenia, dzieło i kilku innych, wyraźnie w tym przepisie wymienionych).

Aczkolwiek ciężko sobie takie sytuacje wyobrazić. W końcu ani umowa o pracę, dzieło czy zlecenie do swojej ważności nie wymaga zasadniczo formy pisemnej. Może się okazać tak, że małżonek wykonuje pracę na rzecz przedsiębiorstwa bez formalnego dokumentu (umowy) i wynagrodzenie jest wypłacane. W zależności od tego jakie usługi są świadczone i w jaki sposób z pewnością będzie to umowa o pracę, zlecenie czy dzieło (zwłaszcza, gdy odprowadzimy składki na ZUS). No ale w takich przypadkach, na wypadek kontroli, to przedsiębiorca musi udowodnić istnienie umowy o jej wykonywanie więc jednak sugerowałbym unikać wypłacania z działalności pieniędzy małżonkom bez formalnej umowy.