Wpisy

CZY POŻYCZKI STANOWIĄ UKRYTY ZYSK NA ESTOŃSKIM CIT?

Kontynuując tematykę z dwóch poprzednich wpisów dot. estońskiego CiTu (dostępnych tutaj i tutaj) dzisiaj chciałbym dzisiaj opisać czy udzielane przez spółkę, która wybrała ryczałt od przychodów spółek (tzw. estoński CiT) pożyczki swoim wspólnikom bądź podmiotom powiązanym stanowią ukryte zyski i powinny być po stronie takiej spółki opodatkowane.

Jedynie przypominając – ryczałt od przychodów pozwala spółkom na nie płacenie podatku dochodowego CiT tak długo jak spółki te nie wypłacają swoim wspólnikom (akcjonariuszom) dywidendy. A jeżeli spółki wypłacą swoim wspólnikom dywidendę to wtedy od takiej kwoty będą musiały zapłacić podatek – w stawce 10 albo 20%. Ponadto spółki takie muszą zapłacić ten podatek również gdy wypłacają tzw. ukryte zyski (czym są te ukryte zyski szeroko opisałem w tym wpisie).

Do ukrytych zysków można zaliczyć m.in.:

    • odsetki od pożyczki udzielonej spółce przez wspólnika,
    • kwotę główną pożyczki udzielonej wspólnikowi przez spółkę,
    • nadwyżkę wartości rynkowej ponad faktyczną wartość transakcji pomiędzy spółką a podmiotem powiązanym,

To jest raczej bezsprzeczne, jako że o takich transakcjach wprost stanowi przepis.

Jednakże organy skarbowe – wbrew przepisom ustawy – stoją na stanowisku, że praktycznie każda pożyczka udzielana przez spółkę na estońskim podatku CiT stanowi ukryte zyski – nawet jeśli pożyczka taka nie jest udzielana wspólnikowi ale podmiotom powiązanym (na przykład innej spółce o tym samym składzie właścicielskim).

Takie stanowisko organów skarbowych jest całkowicie nieprawidłowe i sprzeczne z prawem. W wydawanych interpretacjach Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej pomija całkowicie wymóg istnienia związku dokonywanych świadczeń (pożyczek) z prawem do udziału w zyskach – a więc nie stosuje w pełni definicji ukrytych zysków.

Uwagę na ten problem i sprzeczne z przepisami interpretacje indywidualne został dostrzeżony już przez sądy administracyjne, które stanęły po stronie spółek uchylając takie interpretacje indywidualne.

Przykładem takiego wyroku jest chociażby wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach (sygn. akt I SA/Gl 93/23), w którym Sąd ten wskazał w nim, iż nie należy z góry traktować każdej udzielonej przez spółkę na estońskim CIT pożyczki jako ukrytego zysku. Dokonując oceny, powinno się brać pod uwagę wszystkie elementy wymienione w art. 28m ust. 3 pkt 1 ustawy o CIT. Sąd wskazał również, że przesłanką rozstrzygającą powinno być przede wszystkim to, czy pożyczka została udzielona w związku z prawem do udziału w zysku. 

Na ten moment czekamy jednakże na ostateczne rozstrzygnięcie Naczelnego Sądu Administracyjnego, jako że organy skarbowe odwołały się od wyroków sądów WSA. Mamy nadzieję, że NSA podtrzyma korzystne dla podatników stanowisko wojewódzkich sądów administracyjnych i w tym zakresie utrwali się korzystna praktyka.

POWTARZAJĄCE SIĘ ŚWIADCZENIE NIEPIENIĘŻNE A UKRYTE ZYSKI

W poprzednim wpisie (dostępnym tutaj) opisałem co należy rozumieć pod pojęcie ukrytych zysków w przypadku spółek korzystających z ryczałty od przychodów spółek (tzw. estoński CiT).

W ostatnich latach, w związku z objęciem wynagrodzeń dla członków zarządu spółek składką zdrowotną popularność zdobyła forma wypłaty wynagrodzeń ze spółek na rzecz swoich wspólników/akcjonariuszy na mocy opisanych w umowie spółki powtarzających się świadczeń niepieniężnych.

O tym czym są takie świadczenia niepieniężne i jakie warunki muszą być spełnione by je wprowadzić i wypłacać wynagrodzenia na ich podstawie pisałem już na blogu kilkukrotnie – a teksty w tym zakresie dostępne są tutaj, tutaj i tutaj.

Patrząc na szeroką definicję ukrytych zysków (świadczenia pieniężne, niepieniężne, odpłatne, nieodpłatne lub częściowo odpłatne, wykonane w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż podzielony zysk, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest udziałowiec, akcjonariusz albo wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym udziałowcem, akcjonariuszem albo wspólnikiem) nasuwa się pytanie czy wypłata przez spółki na estońskim podatku CiT wynagrodzeń z tytułu takich powtarzających się świadczeń wspólników stanowić będzie ukryty zysk i powinna być przez spółkę opodatkowana.

Generalnie nie ma na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi, jako że definicja ta jest na tyle szeroka, że organy skarbowe mogą uznać, że wypłata takich wynagrodzeń jest dokonywana w celu optymalizacji podatkowej i w zamian za dywidendę, a co za tym idzie spełnia wymóg wypłaty wynagrodzeń w związku z prawem do udziału w zyskach.

Na ten moment jednak, jak wynika z najnowszych interpretacji podatkowych, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie uznaje wypłat z wynagrodzeń z tytułu powtarzających się świadczeń wspólników na rzecz spółki jako ukrytych zysków (chociażby: interpretacja indywidualna z dnia 24 lutego 2023 roku (sygn. 0114-KDIP2-2.4010.291.2022.2.ASK)).

Należy jednak pamiętać, że interpretacja indywidualna nie ma mocy wiążącej w sprawach innych podatników, niż dla którego została wydana. No i nie ma pewności, że organy skarbowe nie zmienią stanowiska. Ale na ten moment wydaje się, że wypłata przez spółki na estońskim podatku CiT wynagrodzeń dla swoich wspólników nie będzie rodziła problemów i konieczności opodatkowania.

ESTOŃSKI CIT A UKRYTE ZYSKI

Coraz więcej spółek przechodzi na ryczał od przychodów spółek – tzw. Estoński CiT. Zwłaszcza po zmianach w tym zakresie wprowadzonych przez Polski Ład, które to zmiany poszerzyły krąg podmiotów uprawnionych do skorzystania z tej formy opodatkowania i uprościły pierwotne przepisy.

W uproszczeniu ta forma opodatkowania pozwala spółkom (które są podatnikami podatku CiT) na nie płacenie podatku dochodowego CiT tak długo jak spółki te nie wypłacają swoim wspólnikom (akcjonariuszom) dywidendy. A jeżeli spółki wypłacą swoim wspólnikom dywidendę to wtedy od takiej kwoty będą musiały zapłacić podatek – w stawce 10 albo 20%.

Na pierwszy rzut oka jest to więc bardzo korzystna forma opodatkowania – zwłaszcza dla spółek powołanych w celu gromadzenia środków i funduszu na poczet przyszłych inwestycji.

Problem w tym, że ustawa nie ogranicza się tylko do opodatkowania dywidendy wypłaconej wspólnikom ale nakazuje spółkom opodatkować także tzw. ukrytą dywidendę/ukryte zyski.

Definicja pojęcia ukrytych zysków jest bardzo szeroka i obejmuje: świadczenia pieniężne, niepieniężne, odpłatne, nieodpłatne lub częściowo odpłatne, wykonane w związku z prawem do udziału w zysku, inne niż podzielony zysk, których beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest udziałowiec, akcjonariusz albo wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym udziałowcem, akcjonariuszem albo wspólnikiem, w szczególności:

    • kwotę pożyczki (kredytu) udzielonej przez podatnika udziałowcowi, akcjonariuszowi albo wspólnikowi, w tym za pośrednictwem tworzonych z zysku funduszy, lub podmiotowi powiązanemu z udziałowcem, akcjonariuszem lub wspólnikiem oraz odsetki, prowizje, wynagrodzenia i opłaty od pożyczki (kredytu) udzielonej przez te podmioty podatnikowi;
    • świadczenia wykonane na rzecz: a) fundacji prywatnej lub rodzinnej, podmiotu równoważnego takiej fundacji lub przedsiębiorstwa prowadzonego przez taką fundację albo taki podmiot, lub na rzecz beneficjentów takiej fundacji lub takiego podmiotu, b) trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;
    • nadwyżkę wartości rynkowej transakcji określoną zgodnie z art. 11c ponad ustaloną cenę tej transakcji;
    • nadwyżkę zwróconej kwoty dopłaty, wniesionej do spółki zgodnie z odrębnymi przepisami, ponad kwotę wniesionej dopłaty, przy czym jeżeli dopłata została wniesiona w walucie obcej, przeliczenia tej kwoty na złote dokonuje się według średniego kursu waluty obcej ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień odpowiednio zwrócenia dopłaty i faktycznego jej wniesienia;
    • wypłacone z zysku wynagrodzenie z tytułu umorzenia udziału (akcji), ze zmniejszenia wartości udziału (akcji), z wystąpienia wspólnika ze spółki, ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce;
    • równowartość zysku przeznaczonego na podwyższenie kapitału zakładowego;
    • darowizny, w tym prezenty i ofiary wszelkiego rodzaju;
    • wydatki na reprezentację;
    • dopłaty wypłacone w przypadku połączenia lub podziału podmiotów;
    • odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę;
    • zysk przeznaczony na uzupełnienie udziału kapitałowego wspólnika spółki;
    • świadczenia pieniężne i niepieniężne wypłacone w przypadku zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce

Do ukrytych zysków nie zalicza się wynagrodzeń z tytułu umów o pracę oraz wynagrodzeń dla członków zarządu bądź innych organów spółki.

Definicja ta celowo została sformułowana tak szeroko aby dać organom skarbowym pole do szerokiej interpretacji tego przepisu i możliwości uznawania za wypłatę ukrytych zysków znaczącej ilości czynności podejmowanych pomiędzy spółką a jej wspólnikami. 

Koniecznie trzeba jednak zaznaczyć – o czym jednak organy skarbowe regularnie zapominają – że podstawowym warunkiem, aby daną czynność uznać za ukryty zysk, jest jego wypłata przez spółkę w związku z prawem do udziału w zysku. A więc nie każda wypłata środków przez spółkę na rzecz jej wspólników będzie stanowiła ukryte zyski – ale tylko taka, która jest substytutem wypłaty zysku.

Niemniej jednak organy skarbowy często o tym zapominają i stosują szeroką i niekorzystną dla podatników wykładnię tych przepisów. Dlatego też jeśli prowadzą Państwo spółki z o.o. opodatkowane estońskim podatkiem CiT i zastanawiają się Państwo czy dana wypłata środków przez spółkę na rzecz wspólników może podpadać pod ukryty zysk, to zapraszam do kontaktu – chętnie pomożemy.