W jednym z poprzednich wpisów wskazałem Państwu nowy obowiązek informacyjny wprowadzony wobec spółek prawa handlowego, a mianowicie obowiązek zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych danych osobowych dotyczących członków organów zarządzających tymi spółkami oraz danych tzw. beneficjentów rzeczywistych.

W dniu opublikowania owego wpisu Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych nie był jeszcze dostępny, wobec czego obiecałem poinformować Państwa jak tylko Ministerstwo zakończy prace nad tym Rejestrem. I tak właśnie się stało – dla Państwa wygody podaję tutaj link do Rejestru.

Gwoli tylko przypomnienia – obowiązek zgłoszenia do Rejestru danych osobowych członków organów zarządzających tymi spółkami oraz danych beneficjentów rzeczywistych obowiązuje wszystkie spółki nowo tworzone, które mają na to 7 dni od dnia wpisu do KRS jak również obowiązuje wszystkie spółki już istniejące – te podmioty na zgłoszenie danych do Rejestru mają czas do dnia 13 kwietnia 2020r.

Dane podlegające zgłoszeniu – zarówno wobec członków organów zarządzających spółkami jak i beneficjentów rzeczywistych – to:

• • 1) dane identyfikacyjne spółek prawa handlowego, tj. nazwa (firma), forma organizacyjna, siedziba, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, NIP,
  • 2) dane identyfikacyjne beneficjenta rzeczywistego i członka organu lub wspólnika uprawnionego do reprezentowania spółek, tj. imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL albo datę urodzenia (w przypadku osób nieposiadających numeru PESEL), informację o wielkości i charakterze udziału lub uprawnieniach przysługujących beneficjentowi rzeczywistemu.

No dobrze, ale jak ustalić kto w naszej spółce jest beneficjentem rzeczywistym? Jak już wskazywałem w poprzednim wpisie – definicja tego pojęcia zawarta została w art. 2 ust. 1 tej ustawy i jest naprawdę obszerna. W dużym skrócie – beneficjentem rzeczywistym spółki jest zawsze osoba fizyczna, która bezpośrednio lub pośrednio sprawuje nad daną spółką kontrolę.

Jeżeli chodzi o spółki kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjną i – od 1 marca 2020r. – prostą spółką akcyjną) to sytuacja jest zasadniczo dosyć prosta, bowiem ustawa precyzuje definicję beneficjenta rzeczywistego w odniesieniu do tych spółek wskazując, że w spółkach kapitałowych jest nim wspólnik (akcjonariusz), który posiada więcej niż 25% udziałów bądź akcji w takiej spółce. Powyższe możemy stosować również do spółek komandytowo-akcyjnych, które co prawda są spółkami osobowymi, ale do ich akcjonariuszy stosujemy przepisy dot. spółki akcyjnej.

Co jednak w przypadkach spółek osobowych? W spółkach tych nie mamy bowiem do czynienia z udziałami (akcjami) i kapitałem zakładowym, a jedynie z prawem członkostwa w spółce, gdzie zasadniczo prawa wszystkich wspólników są równe. W szczególności już taka sytuacja występuje w spółkach jawnych i partnerskich (w komandytowej bowiem mamy dwa typy wspólników, o czym więcej poniżej). W przypadku właśnie spółek jawnych uważam, że beneficjentem rzeczywistym są co najmniej wszyscy wspólnicy, którzy mają prawo do prowadzenia spraw spółki (chociaż osobiście sugerowałbym w spółkach osobowych zgłaszanie zawsze wszystkich wspólników).

Największe wątpliwości dotyczą jednak spółek komandytowych. Spółki te charakteryzują się tym, że mamy w nich dwa rodzaje wspólników:

• • 1) komplementariuszy – a więc wspólników, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółek osobiście, z własnego majątku ale mają prawo do prowadzenia spraw spółek i ich reprezentowania,
  • 2) komandytariuszy – a więc wspólników, którzy za zobowiązania spółek ponoszą odpowiedzialność tylko do wysokości niepokrytej sumy komandytowej (a więc w praktyce odpowiedzialności nie ponoszą), jednakże nie mają prawa do prowadzenia spraw spółek i ich reprezentowania – a ich rola ogranicza się w zasadzie do wniesienia wkładów i wyrażania zgody na podjęcie przez komplementariuszy w imieniu spółek czynności przekraczających zwykły zarząd.

I właśnie komandytariuszy dotyczy największy problem co do ustalenia czy są oni beneficjentami rzeczywistymi? Beneficjentem rzeczywistym jest bowiem osoba, która posiada uprawnienia umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę. Osobiście uważam, że komandytariuszy – z uwagi na to, że ich zgody wymaga podjęcie przez spółki komandytowe czynności przekraczających zwykły zarząd – należy uznać za beneficjentów rzeczywistych i wpisać do Rejestru. Jednakże każdy przypadek powinno się rozpatrywać osobno, dokonując wpierw zbadania umowy danej spółki komandytowej.

Co jednak w przypadku, w którym umowa danej spółki komandytowej wyłącza wymóg uzyskania zgody komandytariuszy na podjęcie czynności przekraczających zwykły zarząd (k.s.h. daje taką możliwość)? Cóż – wtedy dopiero pojawia się problem. Jednakże uważam, że i tak lepiej dane komandytariuszy w takim przypadku do Rejestru zgłosić. Dla własnego spokoju.

W przypadku, w którym mieliby Państwo problem z ustaleniem kto jest beneficjentem rzeczywistym w Państwa spółkach – zapraszam do kontaktu. Kwestia ta może okazać się szczególnie problematyczna, gdy mamy do czynienia z powiązaniami między spółkami – spółki matki i spółki córki. Beneficjentem rzeczywistym może być tylko osoba fizyczna, będąca członkiem spółki matki, więc nie raz trzeba dokonać analizy składu osobowego wielu spółek.