FUNDACJA RODZINNA A OPTYMALIZACJA PODATKOWA

Kontynuując tematykę fundacji rodzinnych. Trochę tych podmiotów w polskim prawie już mamy i, jeżeli są one umiejętnie wykorzystane, mogą one zostać bardzo skutecznie użyte przy optymalizacji podatkowej.

Kluczem do wykorzystania tych podmiotów przy optymalizacji podatkowej jest określonych w ustawie zakres, w jakim fundacje mogą prowadzić działalność gospodarczą. Zgodnie z przepisami fundacje rodzinne mogą wykonywać działalność gospodarczą w zakresie: 

    • zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
    • najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
    • przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
    • nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
    • udzielania pożyczek: a) spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje, b) spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik, c) beneficjentom; 
    • obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
    • produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
    • gospodarki leśnej.

Dochody uzyskiwane przez fundację rodzinną z tych powyższych obszarów działalności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem CiT w momencie ich uzyskania. Dopiero gdy fundacja zdecyduje się wypłacić zyski swoim beneficjentom to zapłaci 15% podatek CiT z tych dochodów. 

Ustawa wprowadza jednakże także sankcyjny, 25% podatek dochodowy CiT. Ten podatek przewidziany jest dla dochodów uzyskiwanych przez fundacje rodzinne z obszarów działalności wykraczających poza zakres określony w art. 5 ustawy (wskazany powyżej). A więc np. z bycia wspólnikiem w spółce cywilnej (co opisałem tutaj). Taki podatek jest płacony wtedy na normalnych zasadach.

Jednym z przykładów wykorzystania fundacji rodzinnej przy optymalizacji podatkowej jest wstąpienie fundacji rodzinnej jako wspólnika spółek i wypłata przez te spółki dywidendy. Taka dywidenda (co opisałem tutaj) nie będzie opodatkowana na normalnych zasadach (19% podatku CiT), bowiem zysk fundacji rodzinnej z dywidendy w ogóle nie podlega pod podatek do czasu wypłaty zysków swoim beneficjentom. A i wtedy podatek płacony przez fundację wynosi 15%.

Generalnie fundacje rodzinne są bardzo korzystne podatkowo tak długo, jak właśnie nie wypłacają zysków swoim beneficjentom tylko je reinwestują (np. w nieruchomości). Bo wtedy taka fundacja nie płaci podatku w ogóle.

Oczywiście jak każdy temat optymalizacji podatkowej, także założenie fundacji rodzinnej musi być dostosowane indywidualnie do Klienta. Dlatego też jeżeli zastanawiają się Państwo na ochroną majątku i założeniu tego podmiotu to zapraszam do kontaktu – chętnie pomożemy w całym procesie.

JAK OPODATKOWANA JEST FUNDACJA RODZINNA?

Dzisiejszy wpis kontynuuje tematykę fundacji rodzinnych. W jednym z dawnych wpisów (dostępnym tutaj), popełnionym w maju 2022r., a więc jeszcze na etapie ciągle zmieniającego się projektu ustawy o fundacjach rodzinnych, opisałem jak te podmioty mają być opodatkowane. Ponieważ jednak ostateczny kształt ustawy, która weszła w życie, jest inny, stwierdziłem, że powtórzę ten wpis opisując jak to faktycznie wygląda teraz.

Co do zasady fundacje rodzinne, jako podmioty prawa, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (CiT). Jednakże wysokość i zasady opodatkowania są różne w zależności od wykonywanych przez te fundacje czynności.

Ustawa o fundacjach rodzinnych – w art. 5 – wymienia w jakim zakresie fundacje rodzinne mogą prowadzić działalność. Zgodnie z tym przepisem fundacje rodzinne mogą wykonywać działalność gospodarczą w zakresie: 

    • zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
    • najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
    • przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
    • nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
    • udzielania pożyczek: a) spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje, b) spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik, c) beneficjentom; 
    • obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
    • produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
    • gospodarki leśnej.

Dochody uzyskiwane przez fundację rodzinną z tych powyższych obszarów działalności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem CiT w momencie ich uzyskania. Dopiero gdy fundacja zdecyduje się wypłacić zyski swoim beneficjentom to zapłaci 15% podatek CiT z tych dochodów. 

Ustawa wprowadza jednakże także sankcyjny, 25% podatek dochodowy CiT. Ten podatek przewidziany jest dla dochodów uzyskiwanych przez fundacje rodzinne z obszarów działalności wykraczających poza zakres określony w art. 5 ustawy (wskazany powyżej). A więc np. z bycia wspólnikiem w spółce cywilnej (co opisałem tutaj). Taki podatek jest płacony wtedy na normalnych zasadach.

Tak więc prowadząc fundację rodzinną, która generalnie podatkowo może być bardzo korzystna i dobrze wykorzystana może przynieść znaczne zyski na podatkach, trzeba bardzo uważać, aby nie przekroczyć dozwolonych obszarów działalności tych podmiotów.

FUNDACJA RODZINNA A NAJEM KRÓTKOTERMINOWY

Dzisiejszy wpis oparty jest na kanwie sporu pomiędzy fundacją rodzinną a organami skarbowymi w zakresie możliwości prowadzenia przez fundację rodzinną działalności w zakresie najmu krótkoterminowego. 

Jedynie przypominając – fundacja rodzinna to nowy typ podmiotu w polskim prawie, który dosyć szczegółowo został już na blogu opisany (wszystkie wpisy dostępne są tutaj).

Generalnie fundacja rodzinna ma za zadanie ułatwić dziedziczenie majątku i umożliwia tym podmiotom prowadzenie działalności – ale w ograniczonym zakresie wymienionym w ustawie. Jednym z obszarów, na którym fundacje rodzinne mogą prowadzić działalność, jest wynajem posiadanych składników majątku.

W wydanych ostatnio interpretacjach indywidualnych dyrektor KIS przedstawił dosyć mało logiczne stanowisko, że działalność fundacji rodzinnej polegającej na krótkoterminowym najmie lokali nie można uznać za mieszczącą się w zakresie określonym w ustawie, tj. że najmu krótkoterminowego nie można uznać za najem. W interpretacjach Dyrektor KIS wskazał, próbując uzasadnić swoje nie do obronienia stanowisko, że przy najmie krótkoterminowym brakuje charakterystycznych cech stosunku najmu, takich jak zawarcie pisemnej umowy, podpisanie protokołu zdawczo-odbiorczego, stałość podmiotu, któremu udostępniana jest nieruchomość oraz obejmowanie dłuższych okresów czasowych.

Naprawdę nie sposób się zgodzić z takim stanowiskiem. Zwłaszcza, że art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy wskazuje ogólnie, że fundacja rodzinna może prowadzić działalność w zakresie najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie – nie różnicując tutaj najmu długo albo krótkoterminowego.

Wbrew pozorom powyższe uznanie organów skarbowych ma bardzo istotne znaczenie dla fundacji rodzinnych. Zgodnie bowiem z zasadami opodatkowania tych podmiotów (opisanych przeze mnie tutaj) fundacje rodzinne nie płacą podatku dochodowego CiT od dochodów osiąganych z działalności dopuszczonej ustawą, a płacą 25% podatek CiT z działalności innej.

Na szczęście sądy administracyjne nie podzieliły tego stanowiska. Przykłądem jest chociażby wyrok WSA w Gdańsku z dnia 19 czerwca 2024 r., (sygn. I SA/Gd 219/24), w którym to wyroku Sąd zakwestionował taką interpretację podatkową i wskazał, że: „W ocenie Sądu brak podstaw do różnicowania skutków podatkowych najmu i najmu krótkoterminowego w odniesieniu do fundacji rodzinnych, albowiem w art. 5 ust. 1 pkt 2 u.f.r. nie zastrzeżono kryteriów zwyczajowego zawarcia umowy w formie pisemnej, uiszczenia kaucji zabezpieczającej oraz dłuższych okresów czasowych. Wskazany przepis, w którym przewidziano dopuszczalny zakres działalności polegającej również na udostępnianiu mienia do korzystania na innej podstawie niż najem lub dzierżawa potwierdza brak podstaw do wyłączenia z tej działalności krótkoterminowego najmu lokali.”

Tak więc fundacje rodzinne mogą prowadzić działalność w zakresie najmu krótkoterminowego, który nie będzie opodatkowany sankcyjną stawką 25% podatku CiT.